काठमाडौं । माघे संक्रान्ति नेपालीहरुले महत्वपूर्ण मनाउने चाड मध्ये एउटा हो । माघे संक्रान्तिमा बजारमा तरुल र चाकुको माग ह्वात्तै बढेको छ । तराईमा माघी र पहाडमा माघे संक्रान्तिको रुपमा यसलाई मनाउने गरिन्छ । माघे संक्रान्तिमा विषेश गरेर तरुल, खिचडि, तिलको लड्डु, चाकु आदि खाने गरिन्छ । बजारमा विभिन्न प्रकारका तरुलहरु पाइने गर्दछन् ।
यस्तो छ तरुल खानुको फाइदा
कोही स्वादको लागि तरुल खान्छन् त कोही पेट भर्नको लागि तरुल खान्छन् । मौसमको फल अर्थात पर्व विशेष मानेर तरुल खानेहरु पनि हुन्छन् । जसले जे–जसरी खाए पनि तरुल स्वास्थ्यको लागि लाभदायक खाद्य पदार्थ हो । कोरिया र जापानमा सदियौंदेखि यसलाई आयुर्वे्दिक औषधिको रुपमा पनि प्रयोग गरिँदै आएको छ । यसका केही फाइदाहरु यसप्रकार छन्:
छाला तथा स्वासप्रश्वास सम्बन्धी समस्याको लागि राम्रो । यसमा प्रशस्त मात्रामा फाइबर पाइने भएकाले पाचन प्रक्रिया सम्बन्धी समस्याको लागि उपयुक्त मानिएको छ ।
-तरुलमा भिटामिन बी ६ प्रशस्त मात्रामा पाइन्छ, जसले मुटुसम्बन्धी समस्या हुनबाट जोगाउँछ ।
-यसमा पाइने एण्टी अक्सिडेण्टले क्यान्सर रोगसँग लड्न सहयोग गर्दछ ।
-तरुल खानाले मस्तिस्कको विकास हुने र बुझ्ने क्षमतामा सुधार आउने अनुसन्धानले देखाएको छ ।
-यसमा पर्याप्त मात्रामा पाइने कार्वोहाइड्रका कारण यसलाई शक्तिको प्रमुख स्रोतका रुपमा लिने गरिन्छ ।
चाकु
पानीमा सखर राखेर आगोमा लामो समयसम्म पकाउनुहोस् र उक्त पानी र सखर पाकेसँगै ठूलो खुला भाँडोमा राख्नुहोस। तातो सेलाएसँगै त्यसलाई रंग परिवर्तन नहुँदासम्म फिट्नुहोस।
चाकुका के फाइदा छन्?
-सख्खरबाट बनाइने भएकाले चाकुमा प्रशस्त मात्रामा कार्बोहाइड्रेड हुन्छ।
-चाकुमा हुने कालो पदार्थमा प्रशस्त आइरन हुने भएकाले शरीरमा रगत कम हुनबाट जोगाउनका साथै रक्तअल्पताका बिरामीलाई धेरै फाइदा गर्छ।
-चाकु खाँदा शरीरको रोगसँग लड्नसक्ने क्षमता विकास गर्न मद्दत पुर्याउँछ।
-बालबालिकालाई चिनीको सट्टामा चाकु वा सक्खर दिन सके धेरै राम्रो हुन्छ।
-जाडो सुरु भएदेखि नै बालबालिकालाई दैनिक रूपमा चाकु खुवाउन सके उनीहरुलाई चिसोबाट जोगाउन सकिन्छ।
-चाकुको सेवनले पाचन प्रणाली पनि बलियो हुने हुँदा जाडो मौसममा चाकु खाँदा खाना अपच हुने समस्याबाट राहत मिल्छ।
-दैनिक रुपमा चाकुको सेवन गर्नाले शरीरमा उर्जा र शक्ति प्रदान गर्छ।
तिल
तिललाई हिन्दु धर्ममा पवित्र अन्नको रूपमा लिइन्छ । तिल हामीले खानुका साथै धार्मिक कार्यमा पनि प्रयोग गर्छौ। तिलको प्रयोग दुई तरिकाले विशेष गरि गर्न सकिन्छ । बियालाई खानाको रुपमा वा तेलको रुपमा । अचारमा मिसाएर विशेषगरी तिल खाने गरिन्छ भने तिलको तेलमा खाने कुरा बनाएर पनि सेवन गर्न सकिन्छ । साथै तिलको तेलले मालीस पनि गरिन्छ ।
तिलको फाइदा
-तिलमा प्रशस्त मात्रामा क्याल्सियम र भिटामिन बी पाइने हुनाले यसले हाम्रो शरीरलाई उर्जा दिन्छ।
-तिलमा क्याल्सियम बढी हुने हुनाले गर्भवती महिलाका लागि फाइदाजनक हुन्छ। तिलमा हुने क्याल्सियमले स्तनपान गराउने महिलाहरूको लागिसमेत राम्रो हुन्छ।
-तिलमा हुने क्याल्सियम हड्डीलाई बलियो बनाउने हुदाँ हड्डी सम्बन्धी बिरामी भएकाहरुलाई समेत तिलले फाइदा गर्न गर्छ।
-तिलको सेवनले खोकिलाई कम गर्छ।
-तिल ढिला पच्ने भएकाले शरिरमा लामो समयसम्म शक्ति प्रवाह यसले सहयोग गर्छ । जसले शरीरको कमजोरीपना पनि हटाउँन पनि मद्दत गर्छ।
-तिलको सेवन मुख गन्हाउने समस्यामा फाइदाजनक हुन्छ।
-जाडोमा तिलको सेवनले शरीर तथा मस्तिष्क दुवैलाई फाइदा पुर्याउँछ।
