काठमाडौं । जाडोबाट बच्न अधिकांश घरमा रुम हिटरको प्रयोग हुन थालेको छ । चिसोबाट बच्न धेरैले दिनरात हिटर प्रयोग गर्छन् र हिटर बिना बाँच्न सक्दैनन् । बजारमा धेरै प्रकारका हिटरहरू उपलब्ध छन् र तिनीहरूको काम गर्ने तरिका पनि फरक छ। आइरन रड हिटर देखि तातो हावा ब्लोअर वा तेल हिटरसम्म ती सबै फरक तरिकामा काम गर्दछ। तर यी सबै हिटरको काम कोठामा रहेको हावालाई तताउने हो। यति मात्र होइन, हावा तताउनुका साथै हिटरले यसलाई सुक्खा पनि बनाउँछ, जसका कारण हाम्रो स्वास्थ्यलाई धेरै किसिमले हानी पुग्न सक्छ। विशेष गरी श्वासप्रश्वासको समस्या भएकाहरूले हिटरको कम्तिमा प्रयोग गर्नुपर्छ। हिटरको प्रयोग गर्दा यससँग सम्बन्धित सावधानीहरू अपनाउनु धेरै महत्त्वपूर्ण छ।
हिटरले कसरी काम गर्दछ – धेरैजसो हिटरहरूमा रातो-तातो धातुको रडहरू वा सिरामिक कोरहरू भित्र हुन्छन् । तिनीहरू कोठाको तापक्रम बढाउन तातो हावा बाहिर निकाल्छन्। यो गर्मीले हावाको आर्द्रता अवशोषित गर्दछ। हिटरबाट आउने हावा धेरै सुख्खा हुन्छ। यसबाहेक यी रुम हिटरले हावाबाट अक्सिजन जलाउने काम पनि गर्छ।
हिटरका बेफाइदाहरू- हिटरबाट निस्कने हावाले छालालाई धेरै सुख्खा बनाउँछ। हिटरका कारण मानिसमा निद्रा नलाग्ने, वाकवाकी लाग्ने, टाउको दुख्ने जस्ता समस्या पनि देख्न सकिन्छ । कन्भेन्सन हिटर, हलोजन हिटर र ब्लोअरको अत्याधिक प्रयोगले तपाईँलाई बिरामी बनाउन सक्छ। यी हिटरहरूबाट निस्कने रसायनहरू श्वासप्रश्वासको माध्यमबाट शरीरमा प्रवेश गर्छन् र भित्री भागहरूलाई क्षति पुर्याउँछन्, विशेष विशेष गरी दम वा एलर्जी भएको व्यक्तिलाई ।
हिटरको छेउमा बस्दा यस्ता मानिस बढी जोखिममा – रुम हिटरबाट दमका बिरामीलाई सबैभन्दा बढी समस्या हुन्छ । यदि तपाईँलाई श्वासप्रश्वासको समस्या छ भने, हिटरबाट निश्चित दूरीमा बस्नुहोस्। यसबाहेक ब्रोन्काइटिस र साइनसका बिरामीलाई पनि एलर्जी हुन सक्छ। यस्ता बिरामीको फोक्सोमा हिटरबाट हावामा कफ निस्कन थाल्छ र यसका कारण उनीहरु खोक्न र हाच्छिउँ गर्न थाल्छन् । कफभित्र सुख्खा भएमा एन्टिबायोटिकको आवश्यकता पर्छ।
एलर्जी भएकाहरूका लागि विशेष हिटर- स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार यदि तपाईं दमको बिरामी हुनुहुन्छ वा तपाईंलाई एलर्जीको समस्या छ भने सामान्य हिटरको सट्टा तेलको हिटर प्रयोग गर्नुहोस्। यो हिटरमा तेल भरिएको पाइप हुन्छ, जसका कारण हावा सुक्दैन । यदि तपाईँ नियमित हिटर प्रयोग गर्दै हुनुहुन्छ भने, केही मिनेट पछि मात्र यसलाई बन्द गर्नुहोस्। यदि तपाईँलाई साइनस वा ब्रोन्काइटिसको समस्या छ भने तपाईँलाई ह्युमिडिफायर प्रयोग गर्नु राम्रो हुनेछ। यसले हावामा नमी कायम राख्छ जसले गर्दा श्वासप्रश्वासमा समस्या हुँदैन |
ग्यास हिटरबाट होसियार- अध्ययनका अनुसार ग्यास हिटर वा एलपीजी हिटर बढी प्रयोग हुने घरका बालबालिकामा दमको समस्या बढी पाइन्छ । यसबाहेक खोकी, हाच्छ्युँ, छातीमा घरघराहट हुने र फोक्सोमा क्षति पुग्ने लक्षण पनि बढी देखिन्छन् । यी हिटरबाट निस्कने कार्बन मोनोअक्साइडले साना बालबालिका र वृद्धवृद्धाहरूमा विशेष गरी नराम्रो असर पार्छ। विज्ञहरूका अनुसार हिटरलाई रजाई वा कम्बलमा कहिल्यै राख्नु हुँदैन अन्यथा आगो लाग्न सक्छ।
(एजेन्सी)
