नेपाली सांगीतिक आकाशमा आशाबादी भएर उदाएका
गायक तथा संगीतकार सुजन तिगेला लिम्बु संग बेलायतबाट नयाँ न्युजका लागि जानू काम्बाङ्ग लिङ्ग्देनले गरेको छोटो सांगीतिक कुराकानीः
तपाईं अहिले के गर्दै हुनुहुन्छ ?
म कलाकार सुजन तिगेला लिम्बूको नमस्कार । र म अहिले मेरो सोलो एल्बम कालजयी २ र मेरो पहिलो लिम्बू एल्बम काङ्सोरे लगायत अन्य एल्बम तथा फुटकर गीतहरूमा सिर्जनारत छु ।
तपाई यो क्षेत्रमा आएको कति भयो र सांगीतिक सिक्क्षा कहाबाट लिनु भो ?
म यस क्षेत्रमा आएको त डेढ दशक भयो , किनकी मैले कक्षा ९ मा पढ्दै गीत गाई सकेको थिएँ, तर सङ्गीतको शिक्षा लिएर औपचारिक रूपमा चही ७० साल देखि हो । अनि मैले साङ्गीतिक शिक्षा चाँही दार्जि्लिङका गुरुदय मणिकमल क्षेत्री र अनिल फागोबाट लिएको हुँ ।
तपाई हिजोको साधारण जीवन र आजको कलाकारिताको जीवनलाई कसरि हेर्नु हुन्छ ?
जीवन जिउने शैली त उस्तै नै हो तर साधारण जिबनमा कमाउथे , खान्थे , घर बनाउथे , गाडी किन्थे यहि त हो तर कलाकारिताको उपनाम थपिए पछि यी कुरा त छदैछ अझै मेरो नामसङ्ग हाम्रो सामुदाय भित्रको कलाकारिताको प्रतिनिधित्व साथै देशकै केही हिस्सा मेरो काधमा पनि जिम्मेवारी थपिएको महसुस हुन्छ ।
यो क्षेत्रमा, चर्चामा आउन कतिको सजिलो छ ?
गाह्रो छैन चर्चामा आउन त अनेक किसिमले आउन सकिन्छ , र आइरहेका पनि छन धेरै ब्यक्तिहरु , तर चुलिन राम्रो नपाइ नाम निसाना हराई हाल्छ , भन्नुको मतलब सस्तो चर्चा । कला सबैसङ्ग हुन्छ तर क्वालिटि सबैसङ्ग हुदैन फरक यहि हो । चर्चामा नआउनु राम्रो आइसके पछि स्थायित्व कायम राख्नु राम्रो होला ।
भनिन्छ कलाकारहरु एकपल्ट चर्चामा आउछन् र हराई जान्छन्, तपाई यो भनाईलाई झुट साबित गर्न के गर्नु पर्छ जस्तो लाग्छ ?
आउनु , हराउनु त स्वभाविक हो किनकी जो संग जति छ तेति नै दिने हो अब भाडै रित्ते पछि पस्केर के दिनु त ? त्येसैले हरेक क्षेत्रमा अध्यन , अनुसन्धान बढी गर्या हुन्छ खुबी पनि उसै सङ्ग बढी हुन्छ तसर्थ बिलाउनु हराउनु उसको ब्यक्तिगत मेहनतमा भर पर्छ जस्तो लाग्छ मलाई ।
तपाईको स्वर यति राम्रो छ, दिनको कति घण्टा रियाज गर्नु हुन्छ ?
स्वर मन पराईदिनु भो यहाँलाई फेरि पनि धन्यवाद ! पहिले पहिले समय पाउँदा १२र१४ घन्टा पनि रियाज गरिन्थ्यो, त्यसैले मेरो गला फुटायो अनि त्यसैले ६ महिना आवाज नि सुकायो तर अहिले भ्याउदिन एक डेढ घन्टा गर्छु ।
अहिले सम्म कति ओटा गीतमा स्वर भरिसक्नु भो ?
१ सय ५० जति भए होलान् करिब ।
परिबर्तित समयको माग सगै गित सुन्ने भन्दा हेर्ने चलन बढेको छ तपाई यसलाई कसरि हेर्नु हुन्छ ?
गीत भनेको वास्तबमा सुन्नकै लागि हो , प्रत्येक ब्यक्ती पिच्छे एउटै गीत धेरै कोणबाट सुन्न सक्छन किन्तु जब तेहि गीत हेर्न बनाइन्छ गीतमा एउटा मात्रै थिममा डिरेक्शन हुन्छ त्यसैले कतिपय गीतहरु भिडियोको कारण सहिद भएका छन । यो मनोरञ्जनात्मक क्षेत्र भएकोले समयको मागलाई नकार्न सकिन्न ।
तपाई यो सांगीतिक क्षेत्रलाई उहिले र अहिलेमा फरक कतिको पाउनु हुन्छ ?
सङ्गीत क्षेत्रमा उहिले र अहिले मात्र, समय फरक छ तर सङ्गीत त्यही सात शुद्ध र पाँच बिकृत गरि जम्मा १२ वटा स्वरमै दौडि रहेछ र कालान्तर दौडि रहने छ ।
संगीत गर्न लाई सिक्नु कतिको जरुरी छ ?
सङ्गीत ध्वनि र चाल दुबै हो तसर्थ सिक्ने नसिक्ने कुरा परको हो । सन्सारनै चालमय र ध्वनिमय छ । भोक लागेसी खानै पर्छ अर्को उपाय छैन । सिक्नु अनिवार्य छ ।
तपाईंलाई कस्तो खालका गित गाउदा बढी आत्मा सन्तुस्टी मिल्छ ?
मलाई यस्तो उस्तो गीत भन्दा पनि शब्द भाब अनुसारको न्याय र लायकारी गीत गाउदा सन्तुष्टि लाग्छ ।
कलाकारितालाई राज्यले कसरि हेरिरहेको छ र अझ कस्तो गरे हुन्थ्यो जस्तो लाग्छ ?
वास्तबमा कलाकार देशका गहना होइनन , लाउन मन लाग्दा लाउने फुकाल्नु मन लाग्दा फुकाल्ने । देशको उन्नती प्रगती हुनुमा कलाकारको ठुलो भुमिका हुन्छ , बरु अभिन्न अङ्ग हो । आफ्नो कला , संस्कृति लोप भए देश नरेश सब लोप भएर जान्छ यो कुरा राज्यले बुजेर अघि बढे उत्तम हुन्थ्यो ।
तपाईले अन्गीती गीतहरुमा स्वर भरिसक्नु भएको होला ? अहिलेसम्मकै आफैले गाएको गित आफैलाई अति मन परेको कुनै छ ?
आफ्नो गीत राम्रो नराम्रो भन्दा पनि कहिल्यै चित्त बुज्दैन मेरो बुझाईमा । पछिल्लो समयमा गाइएका गीत राम्रै छन तर मेरो परिचय दिन सफल गीत चही मेरो आफ्नै शब्द र सङ्गीत रहेको के साह्रो बिउटि …बोलको गीत हो।
अब तपाई त गायक मात्र नभएर एक राम्रो संगीतकार पनि पर्नु हुन्छ ? तपाइलाई मन परेको कुनै एक मात्र गीतकारको
नाम लिन परे कसको लिनु हुन्छ ?
अब यो प्रश्न गीतकारज्युले नै सोध्नु भो , तपाईंको मन पर्छ भन्दा रिसाउनु हुन्छ होला हाहाहा… यसको उसको भन्दा पनि यर्थापरक मर्म स्पर्सी शब्द मन पर्छ मलाई , चाहे त्यो नयाँ गीतकार किन नहोस ।
तपाइले जीवनमा पहिलो पल्ट स्टुडियो छिरेर गित रेकर्ड गर्दाको अनुभब कस्तो रह्यो सेयर गर्न मिल्छ ?
म कक्षा ९ मा पढ्थे जुन बेला धरान म्युजिक मिडिया रेकर्डिङ स्टुडियोमा अलि हडबडा कोथे ।
यहाँ भन्न मिल्छ ? तपाईको आउने दिनहरुको सांगीतिक योजनाहरु के कस्ता छन् ?
त्यही हो नेपाली गीत सङ्गीतको सूचीमा राम्रो अंक ल्याउने सोच छ, अनि आफ्नो मातृभाषामा पनि अब्बल गीत सङ्गीत दिएर मर्न पाए आत्माले सन्तुष्टि पाउथ्यो होला यहि सोचले डौडाई रहेको छ मलाई ।
तपाईको कुनै देशमा सांगीतिक यात्रा भएको छ ?
अवसर नआएको होइन आए पनि धेरै पटक गुमाए यो सवलमा, अब यहि अप्रील १५ र मे २७ मा हङकङ जादैछु अनि युरोप म्युजिकल टुर चाँही अब हजुरहरुले बोलाउनु भयो भने अबस्य आउने छु ।
नेपाली गित संगीतलाई अंगालेर जीवन चलाउन कतिको सहज छ ?
नेपाली गीत सङ्गीतलाई अङ्गालेर जिउन सकिन्छ, बेस्सरी अलिसान गाडी बंगलामा बस्न नसकेपनि ईज्यतले २ छाक खान पुग्छ िदेह मरे पनि सिर्जना कहिल्यै नमर्ने कुरा हुन् ! म त अझ स्वर्गीय हटाउनु पर्छ भन्ने पक्षको मान्छे म । किनकि कलाकार समाजको ऐना हो कहिल्यै मर्दैनन । फेरि पहिला भन्दा अहिले सङ्गीतमा राम्रो आर्थिकोपर्जन पनि हुन्छ अनि देश पनि हेर्ने मुख पनि फेर्ने समग्रमा राम्रो छ सबै भन्दा धेरै भ्रमण गर्ने नि कलाकार हुन अलि कति राज्य पक्षले हाम्रो नेपालमा पनि सिस्टम बसाइ दिए मज्जाले बाच्न सकिन्छ ।
अन्त्यमा मैले सोध्न भुलेको र तपाईलाइ भन्नु पर्छ जस्तो लागेको केहि छ ?
त्यस्तो केही छैन भन्नू पर्ने त सम्पुर्ण युकेमा बसोबास गर्न्नु हुने सबैमा मेरो साइनो अनुसारको सेवाढोग अनि जानू जि लगायत सम्पूर्ण युकेबासिमा, यो सुजन तिगेलाको नमस्कार , सेवारो ।
